Ostatnio trafiłem na takiego oto kwejka. Popatrzyłem, przeczytałem i trochę się zirytowałem. To dlatego, że taki mem świadczy o kompletnym niezrozumieniu idei symboli. I nie chodzi o tę konkretną akcję. Może można ją było zrobić inaczej. Natomiast szydzenie z robienia czegoś symbolicznie nie jest niczym nowym i właśnie sobie przypomniałem jak bardzo to mnie wkurza.
To ma sens - nie pierwszy raz
Przykładów powszechnych akcji mających na celu wyrażenie opinii, solidarności z kimś czy rozpowszechnienia wiedzy na temat czegoś jest całe mnóstwo. Najoczywistszy i chyba najprostszy to nałożenie odpowiedniego filtru na zdjęcie profilowe na Facebooku. Tak było po wydarzeniach ważnych, przerażających (jak zamachy we Francji w 2015 r.), tak jest przy okazji debaty na tematy światopoglądowe (np. tęczowe filtry wspierające LGBT) i tak bywa też, gdy ludzie chcą wyrazić swój patriotyzm (biało-czerwone filtry np. przy okazji 11 listopada). Teraz filtry pojawiają się też przy okazji bardziej przyziemnych spraw - można nimi na przykład wyrazić wsparcie dla ulubionej drużyny podczas zawodów sportowych.
Nałożeniu czerwono-biało-niebieskich filtrów na zdjęcia profilowe po zamachach we Francji towarzyszyło podświetlenie w tych barwach najbardziej ikonicznych budynków i budowli świata. Miało ono pokazać, że miasta i państwa, w których znajdują się te obiekty, a zatem i ich obywatele, mówią Francuzom "jesteśmy z wami". Nałożenie francuskich barw na berlińską Bramę Brandenburską, Operę w Sydney, Pałac Kultury w Warszawie, katowicki Spodek czy Chrystusa w Rio miało pokazać, że cały świat jednoczy się w niezgodzie na terroryzm.
Inny przykład jednoczący świat to godzina dla Ziemi. Trwająca od 2007 r. akcja polega na wyłączeniu na godzinę świateł i urządzeń elektrycznych raz w roku, w ostatnią sobotę marca i ma przypominać o zmianach klimatycznych oraz skłaniać do podejmowania działań przeciw nim. Inicjatywa ta funkcjonuje już na całym świecie, łącząc ludzi z różnych krajów i kultur. Sama akcja nie wpływa istotnie na ograniczenie zużycia energii, a mówi się także o tym, że jest ona obciążeniem dla systemu energetycznego. To drugie to rzeczywiście rzeczowy argument przeciw tej idei i może trzeba by wymyślić coś innego. Ten pierwszy argument jednak, choć prawdziwy, jest nieadekwatny. Przecież wcale nie chodzi o to, żeby w ten jeden sposób istotnie ograniczyć zużycie energii.
To zresztą szerszy temat. Zarzutem często stawiany takim akcjom jest to, iż nie przekładają się one na realne działania. Że to nic nie znaczące gesty, które nie mają żadnych konkretnych skutków. Tylko, że taki zarzut to bzdura, świadcząca o kompletnym niezrozumieniu idei takich posunięć. Filtry, podświetlenia, braki światła i inne tego typu aktywności nie są zamiast działań realnie usuwających skutki pewnych wydarzeń czy mających zapobiec im w przyszłości. Są obok. Mają trafiać do mas, sygnalizować tematy, zwiększać powszechną świadomość. Mogą też być gestem solidarności, wysyłać do przeżywających trudne chwilę wiadomość: „pamiętamy o Was”.
Nikt rozsądny nie zakłada przecież, że tego typu symbole dadzą cokolwiek bez konkretnych działań. To bzdura. O kwestie praw mniejszości, ochronę klimatu czy przeciwdziałanie terroryzmowi muszą się w dużej mierze zatroszczyć rządzący. Na ich działania wpływają jednak opinie obywateli. To one decydują o priorytetach czy kierunkach polityki państwa, czego ostatecznym wyrazem jest wybór władz w wyborach powszechnych. Akcje budujące powszechną świadomość, różnorakie symbole mają więc ostatecznie realny, choć nie bezpośredni wpływ na otaczającą nas rzeczywistość.
Chyba nie o takie symbole chodziło...
Nie zawsze trafnie
Nie każda inicjatywa mająca właśnie symbolami skłaniać się do pochylenia nad jakimś tematem osiąga jednak zamierzony cel. Kilka lat temu w Polsce miała miejsce akcja wylewania piwa Ciechan, w reakcji na negatywną wypowiedź właściciela browaru, Marka Jakubiaka, na temat środowisk LGBT. Forma protestu niewątpliwie wzbudziła zainteresowanie, ale czy nie przysłoniła ona meritum? Mam wrażenie, że głośniej było wówczas o samej akcji niż o jej przyczynach. Pytanie też, czy całość tak naprawdę nie przysporzyła popularności browarowi? I ostatnia kwestia: taka akcja to marnotrawstwo produktów użytych do wyprodukowania piwa, pracy ludzi, a nade wszystko pieniędzy protestujących. Przecież browar na tym nie stracił, bo piwo już zostało sprzedane. Może można było więc całą akcję przeprowadzić lepiej?
Bardzo podobny motyw, ale nowszy i na większą skalę pojawił się w zeszłym roku, gdy ludzie (zwłaszcza w USA) zaczęli na znaczną skalę palić produkty Nike i publikować nagrania, na których to robią. Robili to jako wyraz sprzeciwu wobec nawiązania przez firmę współpracy z futbolistą, który, protestując z kolei przeciwko dyskryminacji rasowej, nie stał na baczność podczas hymnu. I okej, to ich buty i ubrania, bo przecież zapłacili za nie. Mogą z nimi robić, co chcą. Tyle tylko, że znowu to potężna niegospodarność. W Stanach, w których nierówności społeczne to poważny problem, można by tę odzież przekazać potrzebującym (nawet usuwając z niej logo producenta). Dodatkowo w tym przypadku rzecz dotyczy na tyle specyficznego tematu, że nie zdziwiłbym się, gdyby nagłośnienie sprawy poskutkowało zwiększeniem zainteresowania produktami Nike wśród ludzi wspierających futbolistę. Mam wątpliwości. Spalenie rzeczy, na które samemu wcześniej wydało się sporo pieniędzy? Moża dałoby się lepiej...
A wy? Co sądzicie o tego typu akcjach i angażowaniu symbolicznych działań w debatę publiczną? Dajcie znać, jeśli chcecie. A ja zostawiam Was z tym, co już pewnie znacie, bo ma prawie 1,5 roku, ale dalej jest świetnym energetycznym kopem:
Trzymajcie się!
ENG:
Recently, I came across such a meme (it says something like: "A whole year without hair removal to fight the injustice that affects women around the world." and "Oh, wow, thanks, what would I do without you."). I looked, read and got a bit irritated. This is because such a meme shows a complete misunderstanding of the idea of symbols. And it is not about this specific action. Maybe it could have been done differently. However, sneering at doing something symbolically is nothing new and I just remembered how bad it pisses me off.
It makes sense - not the first time
There are a lot of examples of common actions aimed at expressing opinions, solidarity with someone or disseminating knowledge about something. The most obvious and probably the easiest one is the putting an appropriate filter on the profile picture on Facebook. This happens after important and frightening events (like the attacks in France in 2015), this is the case during the debate on world-view issues (eg rainbow filters supporting LGBT) and this is also the case when people want to express their patriotism (white-red filters e.g. on the occasion of November 11 - polish Independence Day). Now the filters also appear on the occasion of less important matters - you can, for example, express support for your favorite team during sports competitions this way.
The application of red-white-blue filters for profile pictures after the attacks in France was accompanied by the illumination in these colors of the most iconic buildings and structures in the world. It was supposed to show that the cities and countries in which these objects are located, and therefore also their citizens, tell the French "we are with you". Putting French colors on the Berlin Brandenburg Gate, the Sydney Opera House, the Palace of Culture in Warsaw, the Katowice Spodek or Christ in Rio was to show that the whole world unites in fighting with terrorism.
Another example uniting the world is the Earth Hour. The action, which has been repeating since 2007, consists in switching off lights and electrical devices for one hour every year, on the last Saturday of March, and is to remind about climate change and encourage action against them. This initiative is already operating all over the world, connecting people from different countries and cultures. The action itself does not significantly affect the reduction of energy consumption, and it is also said that it is a burden for the energy system. The latter is indeed a factual argument against this idea and maybe one should think of something else. At the same time this first argument, though true, is improper. After all, the point is not to significantly reduce energy consumption in this way.
This is a wider topic. The accusation often made to such actions is that they do not result in real activity. That these are meaningless gestures that have no visible effect. Only that such an accusation is nonsense, testifying to a complete misunderstanding of the idea of such moves. Filters, backlights, lacks of light and other such activities are not ment to replace actions that really remove the effects of certain events or to prevent them in the future. They are next door. They are supposed to hit the masses, mark some themes, increase public awareness. They can also be a gesture of solidarity, sending the message: "we remember about you" to those who are experiencing a difficult moment.
No reasonable person assumes that such symbols give anything without concrete actions. It's nonsense. Minorities' rights, climate protection and counterterrorism must be largely addressed by the governence. However, their actions are influenced by the opinions of citizens. They determine the priorities or directions of state policy, which is ultimately expressed by the election of the authorities in the general election. The actions that build the common consciousness, various symbols, have ultimately a real, even if not direct, impact on the reality that surrounds us.
Not always adequate
Not every initiative using symbols to lean towards some topic, however, achieves the intended goal. A few years ago in Poland, the action of pouring Ciechan beer took place. It was response to the negative statement about LGBT environments said by the owner of the brewery, Marek Jakubiak. The form of the protest undoubtedly aroused interest, but did not it overshadow the objective? I have the impression that it was more said about the action itself then about its causes. The question is also whether the whole thing did not really bring popularity to the brewery? And the last issue: such an action is a waste of products used to produce beer, people's work, and, above all, protesters' money. After all, the brewery did not lose anything, because the beer has already been sold. Maybe it was possible to conduct the whole action better?
A very similar motif, but a newer one and on a larger scale appeared last year, when people (especially in the USA) began to burn Nike products and publish recordings on which they do so. They were doing this as an expression of opposition to the company establishing cooperation with a footballer who, in turn protesting against racial discrimination, did not stand up when the national anthem was played. And okay, it is about their shoes and clothes, because they paid for them. They can do whatever they want with them. Only that it is a huge mismanagement again. In the United States, where social inequality is a serious problem, these things could be passed on to those in need (even removing the manufacturer's logo). In addition, in this case, the matter concerns such a specific topic that I would not be surprised if the publicity of the matter resulted in increased interest in Nike products among people supporting the footballer. I have my doubts. Burning things you've spent a lot of money on before? Might be better ...
And you? What do you think about this type of action and engaging symbolic actions in the public debate? Let me know if you want. And I leave you with what you may already know, because it's almost 1.5 years old, but it's still a great energetic kick of music. You can find it above.
Take care!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz